© Carlos Pajares, © EL PAÍS 03/01/2011
De acordo cos datos publicados polo Instituto Nacional de Estatística (INE) no ano 2009 Galicia baixou na porcentaxe do gasto en innovación e desenvolvemento (I+D) sobre o Produto Interior Bruto do 1,04% ao 0,96% pasando a ocupar o posto número 12 entre todas as comunidades autónomas.
De acordo con devanditos datos, agora non só estamos detrás de Madrid, Cataluña, País Vasco e Navarra, que invisten mais do 1,65%, de feito tres delas superan o 2%, senón tamén de Castela e León, Andalucía, Valencia, Cantabria e A Rioxa, que superan o 1,09%, e de Asturias, cun 0,99%. Pasamos a barreira psicolóxica do 1%, desgraciadamente en sentido contrario, perdendo roda co segundo pelotón que liderabamos nos anos anteriores, encamiñándonos cara ao furgón de cola sen pausa e dunha maneira decidido e continuada. En efecto os datos de 2010 non van ser mellores dado que houbo recortes e retardación na maioría dos programas da Xunta de Galicia e no Orzamento do ano 2011 hai un recorte de máis dun 25% nos fondos dedicados a I+D.
Poderíase pensar que unha redución dos fondos dedicados a este capítulo, aínda que non nos guste, é lóxica dada a crise económica que estamos a vivir. Con todo, unha cousa é unha contención ou redución moderada e outra é un recorte drástico que leve a unha paralización da investigación de tal maneira que sexa moi difícil a recuperación. De feito, os datos do INE revelan que en España aumentou en 2009 a porcentaxe do PIB, pasando do 1,35% ao 1,38%.
Igualmente, en case todas as comunidades autónomas tamén houbo un aumento na porcentaxe dedicada a I+D.En Galicia parece que o Goberno autonómico viu a investigación e a innovación como algo do bipartito e por iso non debía ser prioritario no actual.Quizais por iso, mostrou escaso interese nos Centros de Investigación de excelencia planificados para a súa implantación na Comunidade autónoma colaborando as Administracións estatal e autonómica e tamén retardou todos os programas dirixidos a potenciar os recursos humanos e enriquecer con savia nova o tecido investigador e innovador de Galicia. Quizais por iso desde o principio puxo á fronte da investigación e innovación a unha persoa de escaso peso político e de pouca experiencia e nivel no sector, moi por baixo do peso e nivel das persoas que dirixiron a investigación no bipartito e en anteriores Gobernos de Fraga.
No ano 2011 debe comezar un novo plan galego de investigación. As únicas noticias que se teñen é que na lei que acompaña aos orzamentos de Galicia inclúese a creación dunha axencia de innovación encargada da avaliación de proxectos e programas. A súa aparición na lei de orzamentos, tapa mediaticamente a discusión sobre investigación desenvolvo e innovación, que probablemente é o que se pretendía. Amplos sectores da investigación e da innovación de Galicia descoñecen as liñas xerais, os obxectivos e principais actuacións. Non se sabe por que modelo de I+D óptase, se se opta por algún ou se quere inventar a pólvora. O plan finalmente presentado non presenta compromisos nin cuantificacións e titúlase de investigación, innovación e crecemento cando debería dicir decrecimiento para axustarse máis á realidade. Nas discusións do financiamento das Universidades non participou o director xeral de Innovación a pesar de ser reiteradamente solicitado polos reitores e por outros membros do Consello Galego de Universidades.
O panorama é desalentador, en menos de dous anos pasamos de estar en tensión, tentando non quedar descolgados e seguir as pautas do catro comunidades autónomas que lideran o esforzo investigador e innovador, a quedar practicamente descolgados do segundo pelotón. É moi difícil conseguir retroceder tanto en tan pouco tempo. Un coñecido comentarista chama ao presidente, Feijóo 009, lembrando a etapa electoral na que se presentaba como o remedio de todos os nosos males. Tendo en conta a porcentaxe dedicada a I+D e a pendente pola que nos deslizamos quizais sería máis adecuado chamarlle Feijóo 0,9 e baixando.
(Versión en galego: NovaLuce)
